Covid: Είμαστε προετοιμασμένοι για την επόμενη πανδημί

ΕπιμέλειαΑλεξάνδρα Τάνκα

Μετά τον Covid, οι παγκόσμιοι ηγέτες συμφώνησαν να συνεργαστούν για την ενίσχυση των παγκόσμιων συστημάτων υγείας, αλλά οι διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία έχουν βαλτώσει.

Η αναδρομή στις εξελίξεις της πανδημίας Covid φέρνει στην επιφάνεια κρίσιμα διδάγματα και ερωτήματα για το μέλλον της παγκόσμιας υγείας. Παρόλο που υπήρξαν σημαντικά επιτεύγματα, όπως η ταχεία ανάπτυξη εμβολίων και η κινητοποίηση πόρων σε πρωτοφανή κλίμακα, φαίνεται ότι η διεθνής κοινότητα δεν έχει ακόμη υλοποιήσει πλήρως τις δεσμεύσεις της για προετοιμασία απέναντι σε μελλοντικές απειλές.

Η στασιμότητα στις διαπραγματεύσεις για μια νέα παγκόσμια συμφωνία για τις πανδημίες είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων μπορεί να οδηγήσει σε επανάληψη των λαθών του παρελθόντος, καθώς οι κενές θέσεις στις υποδομές, τη διαφάνεια και τη συνεργασία παραμένουν.

Η πανδημία προκάλεσε περισσότερους από 14 εκατομμύρια θανάτους και προκάλεσε σοκ στην παγκόσμια οικονομία. Περίπου 400 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είχαν μακροχρόνιο Covid. Οι παγκόσμιοι ηγέτες, αναγνωρίζοντας ότι μια νέα πανδημία δεν ήταν ζήτημα του «αν» αλλά του «πότε», υποσχέθηκαν να συνεργαστούν για την ενίσχυση των παγκόσμιων συστημάτων υγείας, σύμφωνα με τον Guardian.

about:blank

«Ο κόσμος δεν θέλει να με ακούσει στην τηλεόραση να λέω ότι η επόμενη κρίση είναι μπροστά μας»

Η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Αν αποτύχει να οργανωθεί, η διαχείριση μιας νέας πανδημίας μπορεί να είναι εξίσου ή και πιο επώδυνη από τον Covid.

Οι απειλές

Ενώ οι ειδικοί συμφωνούν ότι μια άλλη πανδημία είναι αναπόφευκτη, είναι αδύνατο να προβλεφθεί τι, πού και πότε ακριβώς.

Νέες απειλές για την υγεία εμφανίζονται συχνά. Οι ηγέτες της παγκόσμιας υγείας κήρυξαν μια επιδημία mpox στην Αφρική ως διεθνή κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία το 2024. Καθώς τελείωνε το έτος, ομάδες ειδικών διερευνούσαν ένα πιθανό ξέσπασμα μιας άγνωστης ασθένειας σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, που τώρα πιστεύεται ότι είναι κρούσματα σοβαρής ελονοσίας και άλλων ασθενειών που επιδεινώνονται από τον οξύ υποσιτισμό.

Τα παιδιά κινδυνεύουν καθώς η παραλλαγή του ιού mpox χτυπάει τους καταυλισμούς του Κονγκό

Ενώ υπάρχει ένα καθιερωμένο διεθνές σύστημα παρακολούθησης που επικεντρώνεται ειδικά στη γρίπη, η επιτήρηση σε τομείς όπως το εμπόριο και η γεωργία, όπου άνθρωποι και ζώα αναμειγνύονται, δεν είναι αρκετά ολοκληρωμένη, λέει η ίδια. Και τονίζει ότι η δυνατότητα σωστής αξιολόγησης του κινδύνου «εξαρτάται από την ανίχνευση, την αλληλουχία, τη διαφάνεια των χωρών να μοιράζονται αυτά τα δείγματα».

Υπάρχει εξέλιξη;

Ο κόσμος δεν ήταν ποτέ σε καλύτερη θέση όσον αφορά την τεχνογνωσία, την τεχνολογία και τα συστήματα δεδομένων για τον ταχεία εντοπισμό μιας απειλής, λέει η Maria Van Kerkhove, η προσωρινή διευθύντρια ετοιμότητας και πρόληψης επιδημιών και πανδημιών στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).

Η επέκταση των δυνατοτήτων γονιδιωματικής αλληλούχισης στις περισσότερες χώρες παγκοσμίως και η καλύτερη πρόσβαση σε ιατρικό οξυγόνο και η πρόληψη και ο έλεγχος των λοιμώξεων παραμένουν «πραγματικά μεγάλα κέρδη» μετά την πανδημία Covid, προσθέτει.

Αυτό σημαίνει ότι η απάντησή της για το αν ο κόσμος είναι έτοιμος για την επόμενη πανδημία «είναι και ναι και όχι».

«Από την άλλη πλευρά, νομίζω ότι οι δυσκολίες και το τραύμα που όλοι περάσαμε με το Covid και με άλλες επιδημίες, στο πλαίσιο του πολέμου και της κλιματικής αλλαγής και των οικονομικών κρίσεων και της πολιτικής, δεν είμαστε απολύτως έτοιμοι να διαχειριστούμε μια άλλη πανδημία», λέει. «Ο κόσμος δεν θέλει να με ακούσει στην τηλεόραση να λέω ότι η επόμενη κρίση είναι μπροστά μας».

Ο κόσμος της δημόσιας υγείας «μάχεται για πολιτική προσοχή, για δημοσιονομικό χώρο, για επενδύσεις» – αντί τα έθνη να εργάζονται για να παραμείνουν σε «σταθερή κατάσταση ετοιμότητας», λέει.

Λεφτά… υπάρχουν;

Ο υπουργός Υγείας της Ρουάντα, δρ Sabin Nsanzimana, βρέθηκε αντιμέτωπος με δύο μεγάλες επιδημίες ασθενειών το 2024: την έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας της Αφρικής για τον ιό mpox και 66 κρούσματα του ιού Marburg στη χώρα του.

Είναι επίσης συμπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου για την Πανδημία, το οποίο συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2022 ως μηχανισμός χρηματοδότησης για να βοηθήσει τις φτωχότερες χώρες να προετοιμαστούν για τις αναδυόμενες απειλές πανδημίας.

Η πανδημία προκάλεσε περισσότερους από 14 εκατομμύρια θανάτους

Εάν η επόμενη πανδημία φτάσει το 2025, προειδοποιεί: «Δυστυχώς, όχι, ο κόσμος δεν είναι έτοιμος. Από τότε που έληξε πέρυσι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, πάρα πολλοί πολιτικοί ηγέτες έχουν στρέψει την προσοχή και τους πόρους τους σε άλλες προκλήσεις. Μπαίνουμε και πάλι σε αυτό που ονομάζουμε κύκλο της αμέλειας. Οι άνθρωποι ξεχνούν πόσο δαπανηρή ήταν η πανδημία για τις ανθρώπινες ζωές και τις οικονομίες και αποτυγχάνουν να λάβουν υπόψη τους τα διδάγματά της».

Τι συνέβη στις διεθνείς συνομιλίες;

Το 2022 ο ΠΟΥ ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για μια νέα συμφωνία για την πανδημία, η οποία θα αποτελούσε σταθερή βάση για τη μελλοντική διεθνή συνεργασία. Ωστόσο, οι συνομιλίες απέτυχαν να καταλήξουν σε αποτέλεσμα μέχρι την αρχική προθεσμία της ετήσιας Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας τον Μάιο του 2024. Οι διαπραγματευτές στοχεύουν τώρα στην προθεσμία της φετινής συνόδου του Μαΐου.

Μέχρι στιγμής οι συνομιλίες έχουν επιδεινώσει στην πραγματικότητα τα επίπεδα εμπιστοσύνης μεταξύ των χωρών, λέει η Δρ Clare Wenham του τμήματος πολιτικής υγείας στο LSE.

Ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus συμμετέχει σε ενημέρωση της ACANU στη Γενεύη

Δεν υπάρχει συμφωνία για αυτό που ο Wenham αποκαλεί «τον μεγάλο ελέφαντα στο δωμάτιο», την «πρόσβαση σε παθογόνα και τον επιμερισμό των οφελών» – ουσιαστικά, ποιες εγγυήσεις δίνονται στις φτωχότερες χώρες ότι θα έχουν πρόσβαση σε θεραπείες και εμβόλια κατά μιας μελλοντικής πανδημικής νόσου, σε αντάλλαγμα για την παροχή δειγμάτων και δεδομένων που θα επιτρέψουν τη δημιουργία αυτών των θεραπειών.

Σύμφωνα με έρευνες, μια πιο ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid θα μπορούσε να είχε σώσει περισσότερες από ένα εκατομμύριο ζωές.

«Είμαστε χειρότερα προετοιμασμένοι από ποτέ»

«Οι κυβερνήσεις απέχουν τόσο πολύ μεταξύ τους και κανείς δεν είναι πραγματικά πρόθυμος να υποχωρήσει», λέει η Wenham, ενώ έχουν προγραμματιστεί μόνο 10 ημέρες πραγματικών διαπραγματεύσεων πριν από την καταληκτική ημερομηνία της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας. Πρακτικά ερωτήματα παραμένουν σχετικά με τη σκοπιμότητα των όσων προτείνονται, προσθέτει, «ακόμη και αν ξεπεράσουμε τις βασικές αρχές του πόσο απρόθυμες είναι οι κυβερνήσεις να συμβιβαστούν».

Η εκτίμησή της είναι ωμή: «Περάσαμε τη μεγαλύτερη πανδημία της ζωής μας και είμαστε χειρότερα προετοιμασμένοι από ό,τι ήμασταν όταν ξεκίνησε».

Όμως, όσοι συμμετέχουν στη διαδικασία έχουν αντικρούσει αυτή την ιδέα. Η Anne-Claire Amprou, συμπρόεδρος του Διακυβερνητικού Διαπραγματευτικού Οργάνου του ΠΟΥ, δήλωσε καθώς οι συνομιλίες του Δεκεμβρίου πλησίαζαν στο τέλος τους: «Χρειαζόμαστε μια συμφωνία για την πανδημία που θα έχει νόημα, και θα έχει».

IN.GR